در این مقاله میخواهیم به تاریخچه عسل بپردازیم. یکی از زیبایی های جهان هستی، خوراکی های طبیعی است که ماحصل فعالیت های موجودات زنده هستند، چگونه می شوند حشرات کوچک لباس مخملی با چرخیدن به اطراف گل های و شکوفه بتوانند معجونی به خوش طعمی و پر خاصیتی عسل درست کنند؟
این غریزه ی طبیعی زنبور های عسل از معجزات جذاب خداوند است. از زمانی که بشر در این دنیا حضور داشته است، عسل به عنوان طعام بشر مورد استفاده قرار گرفته است. اگر بخواهیم تاریخچه عسل را بیان کنیم، باید ماشین زمان را برداشته و در ابتدای شکل گیری جهان هستی به دنبال زنبور های عسل بگردیم. اگر شیرینی عسل در کامتان روح افزاست، در این مقاله با ما همراه شوید.
تاریخچه عسل طبیعی در ایران
در ایران عسل همیشه مورد توجه خاص و عام بوده ، با توجه به علاقه ی ایرانیان به مواد غذایی شیرین، عسل منبع مهمی برای شیرین کننده ها محسوب می شده است. عسل نه تنها به عنوان مواد غذایی بلکه یک معجون شفا بخش و بسیار با اهمیت در طب بوده است. به حدی که حکیم دانشمند بو علی سینا در کتاب قانون خود به عسل پرداخته و در مورد خواص آن توضیح مفصلی نیز داده است. بعضی از دارو ها نیز با استفاده از عسل و موم زنبور تهیه می شدند.
خواص و کیفیت عسل سبب نفوذ این ماده جادویی در آداب و رسوم شده و در بسیاری از جشن ها عسل هم اکنون نیزوجود دارد. به عنوان مثال در مراسم عقد که زوج ها با همدیگر پیمان می بندند، مرسوم است تا در دهان هم عسل گذاشته و زندگی مشترک خود را با کام شیرین شروع کنند. جایگاه عسل در بین ایرانیان به حدی بوده است که حتی در اشعار ادیبان نیز بیت هایی در رابطه با عسل مشاهده می شود. به ابیات زیر توجه کنید؛
زهر عالم همه عسل شد / تا شهد تو در میانه دیدم حضرت مولانا
خورده زنبور عسل فضله رشح قلمت / لاجرم نص شفا آمده در شان عسل حضرت حافظ
یک دشنه از جنس مفزغ که نقش زنبود عسل روی آن حک شده است و مربوط به چند صد سال پیش می باشد، در لرستان کشف شده و هم اکنون در موزه بروکسل نگهداری می شود. نگاره ها و آثار باستانی زیادی وجود داشته که استفاده از عسل در آن ها ذکر شده است، این نگاره ها مربوط به 500 سال پیش از میلاد مسیح و عهد هخامنشیان می باشد.
یکی از مهم ترین تدارکات هنگام برپایی جنگ ها عسل بوده است، زیرا با عسل مرحمی شفا بخش برای زخم سرداران و بزرگان لشکر تهیه می کردند. پیش از صنعتی شدن جوامع و استخراج قند از نیشکر و چغندر قند، عسل به عنوان مهم ترین شیرین کننده یکی از کالا های پر تقاضا در جهان تجارت به شمار می آمده است.
تاریخچه عسل در جهان
کشور های زیادی از عسل بهره مند می شدند و همیشه این ماده ارزشمند را به عنوان غذا و دارو مصرف می کردند. کشور هایی که علم طب و پزشکی در آن جا رواج داشته است، بیشترین توجه به عسل را از خود نشان داده اند. به عنوان مثال در کشور یونان عسل از جمله مهم ترین مواد غذایی و عناصر موجود در طبیعت به حساب آمده و دانشمندان زیادی در گذشته روی عسل تحقیق کرده اند. بقراط یکی از حکیمان بزگ یونان این چنین در مورد عسل سخن گفته است:
هر دارویی از مواد غذایی درست می‌شود و متعاقب آن هر غذایی نیز جانشین دارو می‌گردد، عسل پاسخگوی این دو شرط است. در قرآن کریم نیز آیاتی در رابطه با عسل و خواص آن نازل شده است.
مردم عادی نیز نهایت استفاده را از عسل می کردند و با ساعت ها کوه نوردی کندو های عسل را یافته و برای خوراک و درمان عسل را استخراج می کردند. با پیشرفت جوامع حرفه ی زنبور داری شکل گرفته و عسل مهم ترین محصول تولیدی بوده است.
کلام پایانی
تاریخچه عسل به میلیون ها سال پیش بر می گردد، بشر در ابتدای زندگی نیز از عسل به عنوان ماده غذایی بهره مند شده و با پیشرفت جامعه کاربرد عسل افزایش یافته است. در کشور ما خطه ها متعددی دارای زنبور داری بوده اند و عسل یکی از محصولات انحصاری آن منطقه تبدیل شده است. شهر خوانسار به طبیعت زیبا و عسل نابش معروف است. نه تنها در ایران بلکه بسیاری از کشور ها عسل را نه به عنوان ماده ی غذایی بلکه به عنوان دارویی شفا بخش مورد استفاده خود قرار داده اند، تاریخچه عسل مانند خود آن گران و ارزشمند است.